Wrzody żołądka to jedna z najczęstszych chorób układu pokarmowego u koni, szczególnie sportowych. Choć często przebiegają bez wyraźnych objawów, mogą znacząco wpływać na zdrowie, komfort i osiągi konia. Dzięki najnowszym badaniom wiemy o nich coraz więcej – również o tym, jak skutecznie im zapobiegać.

Dwa rodzaje wrzodów – różne przyczyny

Specjaliści wyróżniają dziś dwa główne typy wrzodów żołądka u koni, w zależności od lokalizacji zmian:

  • EGGD (Equine Glandular Gastric Disease) – wrzody w części gruczołowej żołądka,

  • ESGD (Equine Squamous Gastric Disease) – wrzody w części bezgruczołowej.

To ważne rozróżnienie, ponieważ mechanizmy powstawania i leczenia tych dwóch typów są różne.

Objawy EGGD – subtelne, ale niebezpieczne

Objawy wrzodów części gruczołowej (EGGD) są często niespecyficzne, co utrudnia ich wczesne rozpoznanie. Wśród najczęściej obserwowanych symptomów są:

  • spadek masy ciała,

  • pogorszenie kondycji,

  • zmiana zachowania (agresja, drażliwość),

  • zmniejszony apetyt,

  • objawy podobne do łagodnej kolki.

Z powodu ich ogólnego charakteru, jedynym wiarygodnym sposobem diagnozy jest badanie endoskopowe.

Jak ocenia się zmiany wrzodowe?

Obecnie funkcjonują trzy systemy oceny zmian wrzodowych:

  1. Opisowy system jakościowy – uwzględnia obecność, rozmieszczenie i nasilenie zmian w błonie śluzowej.

  2. System punktowy (0–4) – oddzielnie ocenia liczbę zmian i ich dotkliwość.

  3. Skala Equine Gastric Ulcer Syndrome Council (1–4) – uwzględnia zarówno przekrwienie, jak i stopień uszkodzeń.

W każdym z tych systemów przekrwienie jest uznawane za istotny wskaźnik, który powinien być brany pod uwagę w ocenie.

Dodatkową metodą może być biopsja, choć jej zastosowanie w diagnostyce wrzodów jest ograniczone i stosowane raczej pomocniczo.

Kto jest najbardziej narażony?

Najwięcej przypadków EGGD notuje się u koni sportowych. Na rozwój choroby mają wpływ:

  • wysoka intensywność treningów,

  • częste starty w zawodach,

  • ograniczony czas spędzany na pastwisku,

  • dieta bogata w ziarno i uboga w pasze objętościowe,

  • stres – zarówno fizyczny, jak i psychiczny.

Dlaczego powstają wrzody w części gruczołowej?

Żołądek konia nie przestaje produkować kwasu solnego – nawet, gdy zwierzę nie je. Część gruczołowa żołądka posiada mechanizmy ochronne, które zwykle zabezpieczają ją przed działaniem kwasu. Wrzody EGGD nie powstają z jego nadmiaru, ale raczej wskutek uszkodzenia bariery śluzówkowej – przez:

  • przewlekłe stany zapalne,

  • stres,

  • zaburzenia mikrobioty żołądka,

  • kolonizację bakterii.

Jak zapobiegać wrzodom EGGD?

Choć EGGD wciąż nie jest dokładnie poznane, z dotychczasowych badań wynika, że profilaktyka ma kluczowe znaczenie. Oto kilka zaleceń:

✅ Zmniejsz poziom stresu (ogranicz samotne transporty, zapewnij towarzystwo w stajni),
✅ Ogranicz intensywność treningów i częstotliwość startów,
✅ Zadbaj o odpowiednio zbilansowaną dietę – mniej ziarna, więcej siana i trawy,
✅ Wydłuż czas przebywania na pastwisku,
✅ Zapewnij stały dostęp do paszy objętościowej – koń nie powinien mieć dłuższych przerw w jedzeniu niż 4 godziny.