Zaburzenia trawienia w jelicie grubym i kwasica u koni – jak ich unikać?

Układ pokarmowy koni jest wyjątkowo delikatny i wymaga przemyślanej opieki. Jako roślinożercy, konie przystosowane są do długotrwałego pobierania paszy objętościowej – głównie traw i siana. Kluczową rolę w trawieniu odgrywa jelito grube, gdzie zachodzą złożone procesy fermentacji dzięki obecności pożytecznych mikroorganizmów. Niestety, nieprawidłowe żywienie może zaburzyć tę równowagę i doprowadzić do poważnych problemów zdrowotnych, takich jak kwasica jelita grubego.

Jelito grube – centrum fermentacji

Jelito grube konia składa się z trzech części: jelita ślepego, okrężnicy i odbytnicy. To właśnie w jelicie ślepym i okrężnicy odbywa się główna część trawienia – przy udziale miliardów mikroorganizmów. Największą grupę stanowią bakterie beztlenowe, następnie bakterie kwasu mlekowego i streptokoki, a w mniejszym stopniu również pierwotniaki.

Skład i aktywność tych mikroorganizmów są ściśle zależne od rodzaju podawanej paszy. Nagłe zmiany w żywieniu, nadmiar skrobi czy niewłaściwe proporcje między paszami objętościowymi a treściwymi mogą zaburzyć tę równowagę i prowadzić do zakwaszenia środowiska jelitowego.

Czym jest kwasica jelita grubego?

Kwasica jelita grubego to stan, w którym dochodzi do znacznego obniżenia pH w jelicie grubym – z prawidłowego poziomu 6,5–7 do wartości kwaśnych. Dzieje się tak najczęściej w wyniku nadmiernego podawania pasz bogatych w skrobię, które nie zostają w pełni strawione w jelicie cienkim i trafiają do jelita grubego. Tam ulegają fermentacji, co powoduje:

  • wzrost produkcji kwasu mlekowego,

  • gwałtowne obniżenie pH,

  • uszkodzenie błony śluzowej jelita,

  • rozwój stanów zapalnych i dalsze komplikacje zdrowotne.

Objawy kwasicy jelita grubego

Choć objawy są niespecyficzne, warto być czujnym. Do najczęstszych symptomów należą:

  • osłabiony apetyt,

  • objawy kolkowe (tarzanie się, niepokój, ból brzucha),

  • stereotypie (np. łykanie, tkanie),

  • pogorszenie wyników sportowych,

  • występowanie wrzodów jelit.

Profilaktyka – klucz do zdrowego trawienia

Zaburzenia fermentacji w jelicie grubym są trudne do leczenia i często diagnozowane zbyt późno. Dlatego tak istotna jest profilaktyka żywieniowa, która wspiera prawidłowe funkcjonowanie układu pokarmowego. Oto kilka kluczowych zasad:

✅ Unikaj gwałtownych zmian w żywieniu – każdą zmianę paszy wprowadzaj stopniowo, przez 7–10 dni.
✅ Ogranicz ilość pasz treściwych (zboża, musli, granulaty):
– jednorazowa porcja nie powinna przekraczać 2,5 kg,
– zawartość skrobi nie powinna być większa niż 1–1,5 g/kg masy ciała na posiłek.
✅ Zapewnij stały dostęp do pasz objętościowych (siano, trawa), najlepiej bez ograniczeń – minimum to 1,5% masy ciała dziennie.
✅ Zadbaj o regularność karmienia – najlepiej 2–3 razy dziennie o stałych porach.
✅ Włącz dodatki paszowe wspierające florę jelitową, np. drożdże, probiotyki, wysłodki buraczane.