Zdrowie układu ruchu konia zaczyna się… w żłobie. Choć może brzmieć to zaskakująco, to właśnie żywienie odgrywa kluczową rolę w zapobieganiu schorzeniom ortopedycznym u młodych koni. Problemy takie jak OCD (osteochondritis dissecans), physitis czy deformacje kończyn to poważne wyzwanie dla hodowców i właścicieli. Często oznaczają one, że źrebię czy roczniak traci swoją wartość użytkową i hodowlaną. Na szczęście – wielu z tych problemów można uniknąć.

Co to jest DOD?

Pod tajemniczym skrótem DOD (Developmental Orthopedic Disease) kryje się szereg zaburzeń rozwojowych układu kostno-stawowego. Dotykają one głównie młodych koni – od kilku tygodni po urodzeniu aż do wieku roczniaczego.

Czynniki genetyczne mają pewne znaczenie, ale kluczową rolę odgrywa żywienie, zwłaszcza w pierwszych miesiącach życia oraz… już w czasie ciąży klaczy.

Minerały – fundament zdrowych stawów i kości

Miedź i cynk – małe pierwiastki, wielka sprawa

Niedobory tych mikroelementów są często powiązane z rozwojem DOD. Niestety, naturalne pasze często nie pokrywają zapotrzebowania młodych koni. Dobrze dobrana suplementacja – zarówno u klaczy w końcowej fazie ciąży, jak i u źrebiąt – może znacząco zmniejszyć ryzyko powstawania uszkodzeń chrząstki stawowej.

Warto jednak pamiętać, że więcej nie znaczy lepiej – nadmiar cynku może zaburzyć wchłanianie miedzi i wywołać niedobory wtórne. Dlatego proporcje są równie ważne jak same dawki.

Selen, mangan, siarka, magnez…

Każdy z tych pierwiastków bierze udział w dojrzewaniu chrząstki i formowaniu zdrowych kości. Wapń i fosfor to z kolei absolutne podstawy budowy układu kostnego – ale i tu nadmiar jednego może zaburzyć przyswajanie drugiego.

📌 Optymalna proporcja wapnia do fosforu w diecie rosnącego konia to 1:1 do 2:1. Zachowanie tej równowagi jest szczególnie ważne, jeśli koń je dużo zbóż, otrębów lub lucerny.

Kiedy „za dużo” szkodzi – nadmiar minerałów

Nie tylko niedobory, ale i nadmiary niektórych składników mogą zwiększać ryzyko schorzeń ortopedycznych. Zbyt duża ilość fosforu (np. przy nadmiarze zbóż) lub wapnia (np. u koni jedzących dużo lucerny) może zaburzyć wchłanianie innych pierwiastków i pogorszyć mineralizację kości.

Żywienie, tempo wzrostu i insulina

Kolejnym istotnym czynnikiem ryzyka DOD jest zbyt szybki wzrost młodych koni. Badania przeprowadzone na 10 000 roczniakach pełnej krwi angielskiej wykazały, że konie z nadwagą w młodym wieku miały w późniejszych latach gorsze wyniki sportowe.

Nowoczesne teorie sugerują również, że nadmierna wrażliwość chrząstki na insulinę może sprzyjać rozwojowi DOD. Co można zrobić?

✔️ Ograniczyć ilość zbóż w diecie
✔️ Zwiększyć udział tłuszczu jako źródła energii
✔️ Rozważyć suplementację chromu
✔️ Zadbać o regularny ruch i umiarkowany trening

Co możesz zrobić już dziś?

🔍 Przeanalizuj dietę swojego konia – zwłaszcza jeśli masz klacz źrebną lub rosnące źrebię.
📋 Skonsultuj się z żywieniowcem lub weterynarzem, by upewnić się, że minerały są podawane w odpowiednich ilościach i proporcjach.
🧬 Pamiętaj, że zdrowie konia zaczyna się dużo wcześniej niż jego pierwsze kroki – już w brzuchu matki.

Paulina Szybieniecka-Szybińska
Źródła:
Orthopaedic Research Center, Colorado State University
„Dietary Factors in Equine Developmental Orthopedic Disease” – Dr. Peter Huntington