Kolka to zaburzenie układu trawiennego, które objawia się bólem i dyskomfortem w okolicach jamy brzusznej. Termin „kolka” jest szerokim pojęciem, które nie odnosi się do jednej konkretnej jednostki chorobowej, lecz obejmuje różne problemy trawienne. Istnieje wiele rodzajów kolek, zależnych od przyczyny ich powstania, a problem ten może wystąpić u każdego konia, niezależnie od jego rasy, płci, wieku, wykonywanej pracy, czy środowiska. Kluczowe jest szybkie rozpoznanie kolki oraz natychmiastowe udzielenie pomocy weterynaryjnej, ponieważ właściwe i szybkie leczenie może zapewnić dobre rokowania dla zwierzęcia.

Najczęstsze przyczyny kolek u koni:

  1. Stres – emocjonalne i fizyczne napięcie może powodować zakłócenia w trawieniu.

  2. Problemy stomatologiczne – trudności z przeżuwaniem mogą prowadzić do niedostatecznego rozdrobnienia paszy, co obciąża układ pokarmowy.

  3. Zbyt szybka zmiana diety – gwałtowna zmiana rodzaju paszy może powodować zaburzenia trawienia.

  4. Zapiaszczenie – zaleganie piasku w jelitach może prowadzić do powstawania kolek.

  5. Niedostateczne spożycie wody – brak odpowiedniej ilości wody może powodować problemy z trawieniem.

  6. Infekcje pasożytnicze – pasożyty w przewodzie pokarmowym mogą prowadzić do kolek.

  7. Niedobór pasz objętościowych – dieta uboga w włókno, nieprzystosowana do potrzeb konia.

  8. Spożycie spleśniałych pasz – pasze zawierające pleśń mogą wywołać reakcje toksyczne.

Zwierzęta, które często zmieniają dawki żywieniowe, są bardziej narażone na kolki. Koń ma przystosowany układ pokarmowy do pobierania małych ilości pokarmu w krótkich odstępach czasu. Szybkie zmiany w diecie, takie jak zmiana paszy treściwej lub siana, mogą prowadzić do problemów. Badania wykazały, że konie, które przebywają w stajniach, są bardziej narażone na kolki niż te, które spędzają czas na pastwisku, nawet jeśli nie spędzają tam całego dnia.

Predyspozycje rasowe

Istnieje opinia, że niektóre rasy koni są bardziej podatne na kolki. W szczególności konie gorącokrwiste, w tym konie pełnej krwi angielskiej, które biorą udział w wyścigach, mogą częściej cierpieć na kolki. Jest to związane z intensywnym treningiem, stresem oraz specyficzną dietą, którą stosuje się w przypadku koni sportowych.

Sezonowość kolki

Czynniki atmosferyczne oraz zmiany pór roku również mogą wpłynąć na częstotliwość występowania kolek. Badania wykazały, że w Wielkiej Brytanii ryzyko wystąpienia kolki jest bezpośrednio powiązane z porą roku, z wyższą częstością wystąpień w określonych miesiącach.

Dieta a ryzyko kolki

Dieta jest jednym z kluczowych czynników wpływających na ryzyko wystąpienia kolki. Pasze treściwe, szczególnie w nadmiarze, mogą zwiększyć ryzyko. Podawanie paszy zbożowej w ilości 2,5–5 kg dziennie zwiększa ryzyko wystąpienia kolki czterokrotnie, a podanie powyżej 5 kg dziennie aż sześciokrotnie. Skrobia zawarta w zbożach może powodować spadek pH w jelitach, co sprzyja występowaniu problemów trawiennych.

Łykawość a kolki

Łykawość jest kolejnym czynnikiem, który może wpływać na ryzyko wystąpienia kolek. Istnieją dwie formy tego zachowania: łykawość z powietrza i łykawość z podparciem (np. przy użyciu przedmiotu). Konie, które mają tendencję do łykania, często cierpią na nadkwasotę żołądka, a to może prowadzić do powstawania wrzodów i kolek. Choć łykawość może być jednym z czynników ryzyka, to w wielu przypadkach problem tkwi w niewłaściwej diecie, a nie w samym zachowaniu.

Bibliografia:

  • Archer i in., „Is equine colic seasonal? Novel application of model-based approach”, 2006.

  • Hudson i in., „Feeding practices associated with colic in horses”, 2001.

  • Escalona i in., „Prevalence of and risk factors for colic in horses that display crib-biting behavior”, 2014.

  • Meyer H., Coenen M., „Żywienie koni”.